Những bài giảng của Thánh Tôma Aquinô trong năm phụng vụ - Mùa Vọng - Bài 3

BÀI GIẢNG THỨ BA : QUYỂN SÁCH THIÊN NHIÊN

“Vì mọi điều xưa kia đã được chép, thì đã được chép ra để dạy dỗ chúng ta” (Rm 15,4).

Chúa Nhật tuần trước, Thánh Tông đồ đã dạy chúng ta hãy trỗi dậy từ cõi chết; còn hôm nay, Người dạy ta phải trỗi dậy để làm gì, bởi vì Thánh Kinh – điều mà Thầy Chí Thánh trên trời đã ban cho chúng ta – cần phải được học hỏi và suy niệm. Và Thiên Chúa, như là một Người Thầy nhân lành, đã ân cần chuẩn bị cho chúng ta những bản văn chất lượng nhất, hầu giáo huấn chúng ta cách trọn hảo. Ngài đã phán: “Mọi điều đã được chép ra đều nhằm dạy dỗ chúng ta.” Tuy nhiên, những bản văn ấy được bao hàm trong hai cuốn sách – tức là: sách Thiên nhiên và Sách Thánh Kinh. Sách thứ nhất chứa đựng muôn vàn thụ tạo; và chính các thụ tạo ấy là những bản văn hoàn hảo, dạy ta chân lý không chút gian dối; vì thế, khi người ta hỏi ông Aristotle đã học được những điều cao cả ấy từ đâu, ông đã trả lời: “Từ chính các sự vật, vì chúng không biết lừa dối.” Tuy nhiên, các sự vật ấy dạy cho ta hai điều: những điều phải biết và những điều phải làm.

1/ Những điều phải biết, quyển sách Thiên nhiên dạy ta bốn điều. Thứ nhất, rằng có Thiên Chúa; thứ hai, rằng Thiên Chúa ấy là Đấng Duy Nhất; thứ ba, rằng Thiên Chúa ấy là Ba Ngôi; và thứ bốn, rằng Ngài là Tuyệt Hảo. Vì thế giới tự nó đã dạy rằng Thiên Chúa hiện hữu, vì chính nó là công trình của Người. Kn 13,5: “Vì các thụ tạo càng lớn lao đẹp đẽ thì càng giúp nhận ra Đấng Tạo Thành.” Bởi vì các thụ tạo hợp thành một toàn thể và được bảo tồn một cách trật tự, nên chúng dạy ta về một Thiên Chúa; vì nếu có nhiều thần minh, thế giới hẳn đã bị hủy hoại rồi, bởi chia rẽ là nguyên nhân của sự diệt vong. Mt 12,25: “Nước nào tự chia rẽ thì sẽ bị tàn phá; thành nào hay nhà nào tự chia rẽ thì sẽ không thể đứng vững.” Vì mọi sự đều tồn tại nhờ con số, trọng lượng và sự đo lường; hoặc, như thánh Âutinh dạy trong tác phẩm “Về Ba Ngôi”: theo cách thức, theo chủng loại, và theo trật tự; nhờ đó, chúng dạy về một Thiên Chúa Ba Ngôi. Kn 11,21: “Chúa đã an bài mọi sự cách đo lường, số đếm và cân lượng.” Vì mọi sự đều là tốt lành, chúng dạy ta rằng Thiên Chúa là Đấng Thiện Hảo Tuyệt Đối, từ nơi Ngài phát sinh muôn vàn điều tốt lành. Theo thánh Âutinh, một dấu chỉ vĩ đại của sự thiện hảo là mọi thụ tạo đều nhận biết chính mình là tốt lành; vậy thì, bởi vì Thiên Chúa là Đấng tốt lành, nên chúng ta cũng là tốt lành.

2/ Tương tự như thế, về những điều phải làm, Sách Thiên nhiên dạy bốn điều. Thiên Chúa phải được vâng phục, được yêu mến, được kính sợ, và được ngợi khen. Tiên vàn, chúng ta phải vâng phục Thiên Chúa, vì mọi loài đều phụng sự Ngài. Tv 148,6: “Người định nơi cho tất cả đến muôn đời muôn thuở, ban truyền lề luật, luật đó chẳng hề qua.” Trong muôn thọ tạo của Thiên Chúa, không có gì chống lại Đấng Tạo Hóa, ngoại trừ kẻ tội lỗi và ma quỷ. Chúng dạy chúng ta yêu mến Thiên Chúa qua những ân huệ và tặng phẩm mà Ngài ban cho ta mỗi ngày. Thánh Âutinh nói rằng trời đất và mọi sự trong đó, từ khắp mọi phía, đều nói với tôi rằng tôi phải yêu mến Chúa; và chúng không ngừng nói điều ấy qua mọi thụ tạo, để tôi không thể bào chữa nếu tôi không yêu mến Ngài. Qua đau khổ và hình phạt, các loài thọ tạo dạy chúng ta biết kính sợ Thiên Chúa. Chúng ta thấy rằng mọi sự đều sẵn sàng trừng phạt kẻ nào chống lại Đấng Tạo Dựng  chúng. Kn 16,24: “Quả thế, loài thụ tạo tuân phục Ngài là Tạo Hoá khi thẳng tay trừng phạt bọn bất lương, nhưng lại nương tay nhằm mưu ích cho những ai tin tưởng vào Ngài.” Các thụ tạo  cũng dạy ta ca ngợi Thiên Chúa; vì mọi loài đều ngợi khen Ngài và mời gọi ta cùng chúc tụng Ngài. Thánh Âutinh nói rằng: “Thật lạ lùng khi con người không phải lúc nào cũng chúc tụng Thiên Chúa, dù rằng mọi loài thụ tạo đều mời gọi con người ca ngợi Ngài”. Điều này rõ ràng đến nỗi mọi thụ tạo của Ngài trở nên như những cuốn Kinh Thánh nói về Thiên Chúa; chúng dạy chúng ta rằng có bốn điều cần nhận biết, và bốn điều phải thực hành.