Suy niệm với Thánh Tôma Aquinô – Mùa Vọng 18

Mùa Vọng

Ngày 14 tháng 12

Ngôi Con nhập thể thì thích hợp hơn là Ngôi Cha và Thánh Linh

Thánh Gioan Đamascô viết rằng (Orth. Fid, lib. III, cap. 1): “Trong mầu nhiệm Nhập Thể, sự khôn ngoan và quyền năng của Thiên Chúa được biểu lộ: sự khôn ngoan bởi vì Ngài đã tìm ra giải pháp tối ưu cho tình thế nan giải nhất; quyền năng bởi vì Ngài đã biến kẻ thất trận thành kể chiến thắng.” Nhưng quyền năng và sự khôn ngoan được gán theo cách biệt hữu cho Ngôi Con, như trong thư Côrintô đã viết: “Đức Kitô, quyền năng và sự khôn ngoan của Thiên Chúa.” (1 Cr 1,24) Vì vậy, việc nhập thể thích hợp với Con Thiên Chúa vì nhiều lý do.

1/ Lý do thứ nhất, xét về sự kết hợp; vì những yếu tố càng giống nhau thì càng phù hợp để kết hợp với nhau. Thế mà Con Thiên Chúa, là Ngôi Lời của Thiên Chúa, đã có sự tương đồng với toàn thể tạo vật, bởi vì lời, nghĩa là ý tưởng của nghệ sĩ khuôn mẫu của các tác phẩm; và Ngôi Lời của Thiên Chúa – ý tưởng muôn đời của Thiên Chúa, cũng là chuẩn mực cho mọi thụ tạo. Vì thế, nhờ sự thông dự vào khuôn mẫu lý tưởng ấy mà các thụ tạo được dựng nên theo chủng loại của mình tuy vẫn chịu thân phận hư nát, cho nên thật là hợp lý khi các thụ tạo được phục hồi trong trật tự vĩnh cửu và hoàn thiện của chúng nhờ sự kết hợp ngôi vị với Lời. Thật vậy, nếu tác phẩm mà hư hỏng thì nó cần được phục hồi bởi chính nghệ nhân đã sáng tác ra nó.

Đàng khác, Lời Thiên Chúa có một liên hệ tương đồng đặc biệt với bản tính loài người, bởi vì Ngôi Lời là ý niệm của đức Khôn Ngoan vĩnh cửu, từ đó phát xuất mọi thứ khôn ngoan của con người. Vì vậy, sự tiến triển của con người về sự khôn ngoan, (là tiêu chuẩn đánh giá sự hoàn thiện của loài có trí năng) được đo lường bởi việc thông dự vào Lời của Thiên Chúa, cũng tựa như một môn sinh được thụ giáo nhờ việc nghe lời giáo huấn của thầy. Đây là điều đã được đề cập đến trong sách  Hc 1,5: “Nguồn mạch của đức khôn ngoan là Lời của Đức Chúa trên các tầng trời”. Vì thế, để kiện toàn con người thì thật là phù hợp để Ngôi Lời kết hợp với bản tính nhân loại trong một ngôi vị.

2/ Lý do thứ hai của sự phù hợp có thể nhìn thấy nơi mục đích của việc kết hợp ngôi vị. Mục đích của sự kết hợp này là sự cứu độ của những kẻ được tiền định làm thừa kế gia tài trên trời, và điều này chỉ được dành cho các con cái, như thư gửi tín hữu Rôma đã viết: “Nếu là chúng ta là con thì cũng được thừa kế” (Rm 8,17).  Vì thế thật là thích hợp khi Đấng là Con hằng hữu của Thiên Chúa chia sẻ cho loài người hình ảnh của việc chúng ta trở nên nghĩa tử, như thánh Tông Đồ đã viết trong thư Rôma: “Vì những ai Người đã biết từ trước, thì Người đã tiền định cho họ nên đồng hình đồng dạng với Con của Người” (Rm 8,29).

3/ Lý do thứ ba là bởi vì do tội nguyên tổ mà Thiên Chúa nhập thể để ban cho chúng ta một phương thuốc chữa trị. Thật vậy, con người đầu tiên phạm tội vì tò mò muốn hiểu biết sự thiện và sự ác, theo những điều do con rắn dụ dỗ. Vì thế thật hợp lý khi con người đã xa cách Thiên Chúa vì lòng ham muốn lệch lạc về sự hiểu biết được dẫn về với Thiên Chúa bởi  Lời của sự khôn ngoan chân thực.

(ST III, q. 3, a. 8)